Ketoza wynika z zaburzeń energetycznych organizmu i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych u krów. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostyki, leczenia i profilaktyki, hodowcy mają coraz większe możliwości skutecznego radzenia sobie z tym problemem. Jak rozpoznać objawy ketozy i jak wspierać regenerację zwierząt po chorobie? Popraw zdrowie swoich krów i zwiększ wydajność stada dzięki sprawdzonym strategiom leczenia ketozy.
Ketoza – naturalne zjawisko czy groźna choroba?
Zwykle zjawisko ketozy jest rozpatrywane w kontekście zaburzeń fizjologicznych, których hodowcy bydła chcą uniknąć. I choć jest to zjawisko niepożądane, ketozę można nazwać naturalnym procesem, który ma miejsce po wycieleniu. Ciąża i poród to czas, w którym w organizmie krowy zachodzi wiele zmian wywoływanych przez hormony. Płód rozwija się stopniowo, dlatego w trakcie ciąży równie stopniowo zmienia się zapotrzebowanie krowy na składniki odżywcze. Po porodzie, zapotrzebowanie to ulega znacznej i nagłej zmianie. Rozpoczyna się etap coraz intensywniejszej laktacji, a cenne składniki odżywcze pobierane przez krowę muszą zaspokoić nie tylko potrzeby pokarmowe, ale również przełożyć się na ilość i jakość produkowanego mleka. W organizmie krowy wzrasta ilość ciał ketonowych. Przyczyną jest duży spadek energetyczny oraz słabszy apetyt zwierzęcia, co zaburza równowagę mineralną.
Jakie objawy powinny niepokoić?
Trzeba pamiętać, że błędne jest przekonanie, jakoby jednym z najważniejszych objawów ketozy był charakterystyczny zapach acetonu. Badania wykazują jednak, że metoda ta sprawdzała się nawet nie w 50% przypadków. Należy zatem skupić się na tych objawach, które są łatwiejsze w diagnostyce.
Objawów ketozy u krów jest kilka, a wśród tych najczęściej występujących i najbardziej istotnych możemy wymienić:
- obniżoną produkcję mleka,
- mleko o niskiej zawartości białka i wysokiej tłuszczu,
- wyraźne osłabienie apetytu zwierzęcia,
- problemy z układem pokarmowym (zaparcia).
Czasami krowy w ketozie mają większą tendencję do ryczenia, a nawet mogą pojawić się problemy neurologiczne, jak na przykład zaburzenia chodu.
Objawy mogą występować długotrwale, nawet przez wiele tygodni. Nieleczona ketoza może prowadzić do znacznego pogorszenia kondycji zwierzęcia i pojawienia się chorób współistniejących.
Ketoza u bydła – leczenie czy profilaktyka?
Na to pytanie odpowiedź jest prosta, bo profilaktyka przynosi bardzo dobre efekty i może uchronić krowy przed ketozą. Jeśli już pojawiły się pierwsze objawy, leczenie krów jest konieczne. Warto jednak czujnie obserwować swoje stado i zapoznać się z terminami porodu krów, aby w odpowiednim momencie wdrożyć profilaktykę.
Ketoza u bydła – profilaktyka
Pierwszym krokiem w uchronieniu krowy przed ketozą jest dostosowanie diety do potrzeb zwierzęcia. Krowy zasuszone, zacielone i po porodzie mają zupełnie inne wymagania pokarmowe. Zmienia się nie tylko zapotrzebowanie na składniki odżywcze, ale również apetyt. Zwierzę nie jest w stanie samo kontrolować ilości i rodzaju pobieranej paszy. Dawki pokarmowe i rodzaj paszy powinien być zatem precyzyjnie dostosowany, aby zwierzęta nie jadły zbyt dużo ani wybiórczo.
Bardzo ważnym elementem profilaktyki jest stosowanie bolusów. Bolusy na ketozę mają najczęściej postać kapsuł, które są podawane bezpośrednio do żwacza przy pomocy specjalnego aplikatora. Należy zwrócić uwagę na skład bolusów, gdyż mogą się one różnić między sobą. Różny może też być czas uwalniania składników z bolusa do żołądka krowy. Niektóre preparaty mogą działać nawet do 6 tygodni (np. Ketoston Duo Slow).
Ketoza u krów – jak leczyć?
Pierwszym krokiem jest zwykle wykonanie badań diagnostycznych, które potwierdzą stan zdrowia krowy. Badanie na obecność ciał ketonowych można wykonać w próbie moczu, krwi oraz mleka. Badanie na obecność ciał ketonowych w mleku przy pomocy testów paskowych lub proszkowych jest uznawane za najmniej skuteczne. Największą dokładność uzyskać można poprzez badanie moczu na obecność kwasu acetylooctowego metodą paskową lub badanie krwi w profesjonalnym laboratorium diagnostycznym. W przypadku badania zleconego do laboratorium zdarza się, że czas oczekiwania na wyniki jest długi. Jeśli krowa jest w złej kondycji, nie należy zwlekać i czekać na wyniki badań krwi, a skontaktować się z weterynarzem w celu jak najszybszego wdrożenia leczenia.
Czy istnieją leki na ketozę u krów? Jako że jest to zaburzenie metaboliczne, nie ma leków w dosłownym tego znaczeniu, jak ma to miejsce w przypadku leków na choroby bakteryjne lub wirusowe. Leczenie ketozy wymaga pomocy lekarza weterynarii i polega przede wszystkim na zapewnieniu właściwego nawodnienia krowy. Lekarz może podawać też glikol polipropylenowy. Trwa to ok. 3-5 dni w zależności od tego, jak szybko stan zdrowia krowy ulegnie poprawie.
Regeneracja po ketozie – jak przywrócić dobrą kondycję krów?
Samo wyjście organizmu krowy ze stanu ketozy to dopiero połowa sukcesu. Organizm może być jeszcze przez dłuższy czas osłabiony i mogą pojawić się niedobory witamin i minerałów. W regeneracji po ketozie również pomocne są bolusy, które szybko uzupełnią brakujące składniki. Ważne jest, aby utrzymywać prawidłową dietę krowy i zwrócić uwagę na profilaktykę w trakcie kolejnego cyklu produkcyjnego, aby uchronić krowę przed ponownym wystąpieniem ketozy. Oprócz wysokiej jakości paszy zapewnij krowom dostęp do czystej i świeżej wody oraz jak najlepsze warunki zoohigieniczne.